معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی:
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی با بیان این‌که حدود 23 درصد از افراد 15 تا 60 ساله کشور، اختلالات روان‌شناختی دارند، گفت: 50 درصد از اختلالات روانی، زیر 14 سالگی شکل می‌گیرد.
حبیب‌الله مسعودی‌فرید پیش از ظهر امروز در همایش «عوارض ناشی از خشونت بر خانواده»، اظهار کرد: امروزه خشونت در خیلی از جوامع رو به افزایش است و علت آن می‌تواند فقدان رشد هم‌زمان شاخص‌های فرهنگ و تکنولوژی باشد. در واقع، خشونت به دو شاخه خانگی (فرزندآزاری، همسرآزاری، معلول‌آزاری، سالمندآزاری) و خیابانی تقسیم می‌شود و متاسفانه در جامعه امروز، بسیاری از افرادی که درگیر مراجع قضایی هستند، بر سر مسائل پیش‌پاافتاده و ناچیز، نزاع کرده و نسبت به کنترل خشونت خود ناتوان بوده‌اند.
این مسئول با اشاره به این‌که برخی افراد بدون سابقه مجرمیت، فقط به خاطر کنترل نکردن عصبانیت در زندان‌ها به سر می‌برند، ادامه داد: خشونت می‌تواند علل فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی داشته باشد. به عبارتی دیگر، در سطوح فردی، به‌طور قطع اگر یک نفر فاقد مهارت‌های اجتماعی بوده و رفتارهای تکانشی داشته باشد، ممکن است مرتکب اعمالی شود که پیامد خوبی ندارد. البته عصبانیت برای همه انسان‌ها غیرقابل اجتناب است، اما چگونگی بروز آن اهمیت بسزایی در کاهش جرایم دارد.
وی افزود: مثلا اختلاف‌نظر و سلیقه بین زوجین امری طبیعی است اما هرکس باید مدیریت فضای تعارض را بیاموزد تا بدون نگرانی از چالش، زندگی سالمی داشته باشد. در واقع، مهارت کنترل خشم به افراد می‌آموزد که در مواجهه با بحران، با کمترین آسیب به خود و دیگران از چالش عبور کنند.
مسعودی‌فرید با بیان این‌که 75 درصد از اختلالات روانی، زیر 24 سالگی شکل می‌گیرد، تصریح کرد: اگر اعضای خانواده چگونگی ارتباط موثر را بلد نباشند، حتما دچار آسیب می‌شوند. به همین‌خاطر، در وهله اول باید بپذیریم که همسر ما فرد دیگری و با خصوصیات دیگری است و «منیت» در روابط زناشویی معنایی ندارد. علاوه بر این، کودکان نیز رفتارهای خود را از والدین‌شان می‌آموزند و برای همه واکنش‌های خود، به شکل رفتارهای پدر و مادر توجه می‌کنند.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی، همچنین با بیان این‌که آموزش مهارت‌های زندگی، با آموزش دروس پایه تفاوت دارد، افزود: در آموزش مهارت‌های زندگی علاوه بر خانواده، نهادهای آموزشی نیز باید مشوق کودک باشند تا این مهارت‌ها در شخصیت فرد نهادینه شود. در واقع، ما باید به آسیب‌های اجتماعی نگاه کلی‌نگر، چندوجهی و فرآیندی داشته باشیم؛ چراکه با تمرکز صرف روی خانواده، راه به جایی نخواهیم برد.
این مسئول با تاکید بر این‌که باید به موضوعات نگاه سیستمی داشته باشیم، خاطرنشان کرد: در حال حاضر، 14 میلیون پرونده قضایی داریم، ولی هند، با جمعیتی بیشتر، فقط 4 میلیون پرونده قضایی دارد. این در حالی است که زندانی شدن، علاوه بر خود فرد، خانواده را نیز درگیر نوعی خشونت می‌کند. همچنین غیبت این تعداد افراد در جایگاه‌های شغلی‌شان و هزینه دادرسی‌ها نیز، ضربه بزرگی به اقتصاد کشور وارد می‌کند. به عبارتی، فرهنگ عاری از خشونت می‌تواند نقش پررنگی در رونق اقتصاد کشور داشته باشد.
وی افزود: تورم و مشکلات اقتصادی ناشی از بیکاری می‌تواند زمینه را برای بروز خشونت و سایر جرایم مثل اعتیاد و دزدی فراهم کند. البته در مقابل، اثر تربیت اصولی در سنین کودکی نیز قابل چشم‌پوشی نیست؛ چراکه کودک 100 میلیارد سلول عصبی در مغز دارد و می‌تواند هزار برابر این میزان ارتباطات عصبی داشته باشد. از این‌رو، می‌توان به صراحت گفت که حفظ چنین ظرفیتی برای سنین بزرگسالی، به شیوه‌های تربیتی صحیح، علی‌الخصوص قبل از سه سالگی نیاز دارد. همچنین، والدین باید رویکردهای مذهبی را نیز در کودکان خود تقویت کنند.
مسعودی‌فرید با تاکید بر این‌که کودکان با آموختن مهارت‌های اجتماعی، عملکرد تحصیلی بهتری دارند، یادآور شد: برای شناسایی زودهنگام مشکلات در مدارس و مهدهای کودک و مداخلات به‌هنگام، باید نظام مشاوره‌ای و مددکاری را در سیستم آموزشی توسعه دهیم. مثلا کودک‌آزاری می‌تواند یکی از دلایل افت تحصیلی به‌شمار رود. این در حالی است که ما در مدارس، مددکار نداریم و در مقابل، خیلی از کشورها بخش مددکاری اجتماعی در مدارس را فعال کرده‌اند. به عبارتی، ما باید علاوه بر آموزش‌های کلاسیک، بعد تربیتی و پرورشی را نیز تقویت کنیم.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی ادامه داد: باید فرزندان‌مان را برای زندگی مشترک آماده کنیم و فقط به تامین هزینه‌های ازدواج فکر نکنیم. در واقع باید به این بیاندیشیم که آیا فرزندان‌مان را با ارائه آموزش‌های پیش از ازدواج، جامعه‌پذیر کرده‌ایم و آیا آن‌ها چیزی از مهارت‌های زندگی می‌دانند. البته این مهم، همکاری نهادهای رسمی مانند آموزش و پرورش (سال‌های دبیرستان)، دانشگاه و نظام‌وظیفه (سال‌های سربازی) را می‌طلبد. این در حالی است که قریب به اتفاق خانواده‌ها برای آموزش‌های پیش از ازدواج هزینه نمی‌کنند.
این مسئول تاکید کرد: متاسفانه ما برای فرزندان‌مان بازاریابی اجتماعی انجام نمی‌دهیم. در حالی که سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی، همچنین رسانه‌ها نقش پررنگی در این زمینه دارند. در واقع، سالی 800 هزار ازدواج در کشور به ثبت می‌رسد و ما باید به سمتی پیش برویم که آموزش‌های پیش از ازدواج اختیاری شود ولی خانواده‌ها نسبت به آن احساس نیاز بکنند و دریافت این آموزش‌ها را در سبد هزینه‌کرد خود قرار دهند؛ چراکه چنین شرایطی به‌طور قطع اثربخشی بیشتری دارد.
وی با بیان این‌که آموزش و مشاوره باید مداوم و در دسترس باشد، تصریح کرد: اورژانس اجتماعی بهزیستی سال 78 با شماره‌ای هفت‌رقمی برای کودک‌آزاری راه‌اندازی شد و امروزه پیشرفت چشمگیری کرده است. البته خوشبختانه کاری که ما در بخش اورژانس اجتماعی انجام می‌دهیم، در منطقه خاورمیانه بی‌همتاست و کودک‌آزاری نیز جرمی عمومی است و به شاکی خصوصی نیاز ندارد. این در حالی است که سال گذشته 600 هزار نفر با 123 تماس گرفته‌اند که 8.5 درصد از آن مربوط به کودک‌آزاری و 7.5 درصد نیز مربوط به همسرآزاری بوده است.
در ادامه، مدیر حوزه‌های علمیه برادران استان زنجان، با تاکید بر این‌که یکی از مهم‌ترین آثار خشونت، از بین بردن آرامش خانواده است، گفت: با خشونت، آسایش خانه تکه و پاره می‌شود.
حجت‌الاسلام و المسلمین حسن بیات افزود: خانه و خانواده محفل انس افراد با یکدیگر است و جایی است که هرکس باید ناراحتی‌ها و خستگی‌های خود را در آن رفع کند. در واقع، یکی از نشانه‌های قدرت و رحمت خداوند، آفریدن کسی است که برای انسان مایه آرامش و سکونت است. به همین‌خاطر، نباید با خشونت این آسایش را قطع کنیم.
وی ادامه داد: خشونت در خانواده، ستمگری محسوب می‌شود و یکی از اثرات ستمگری این است که انسان را از هدایت‌های خداوندی محروم می‌کند. به عبارتی، کسی که از حق خود تعدی و تجاوز کند از رحمت و هدایت الهی بهره‌مند نخواهد شد. علاوه بر این، خداوند علقه خانوادگی را مایه لذت قرار داده و خشونت، مانع این لذت می‌شود؛ چرا که آتش انداختن در خانه، قبل از هرکس آتش‌افروز را می‌سوزاند.
حجت‌الاسلام بیات تصریح کرد: خشونت، نعمت را به نغمت تبدیل می‌کند و بدون شک، در خانواده‌ای با نشانه‌های خشونت، زمینه برای رشد کودک فراهم نمی‌شود و والدین باید منتظر تبعات تلخ این نوع تربیت باشند.
مدیرکل بهزیستی استان زنجان نیز در ادامه گفت: توسعه فرهنگ و پرداختن به آموزش در مقاطع مختلف جامعه، از راه‌های برون‌رفت از خشونت است.
محمد محمدی‌قیداری افزود: استان زنجان، 1.34 درصد از جمعیت کشور را در خود جای داده است. این در حالی است که اداره‌کل بهزیستی 1925 معلول تحت پوشش خود دارد که از این تعداد، 4824 نفر مستمری می‌گیرند. البته در حال حاضر، 27 مرکز غیردولتی فعال در زمینه ارائه خدمات اجتماعی فعال هستند و 85 درصد از وظایف اداره‌کل نیز برون‌سپاری شده است.
این مسئول با اشاره به شناسایی 12 هزار معلول در روستاها و وجود 6000 پرونده مددکاری در این اداره‌کل، ادامه داد: 4678 زن سرپرست خانوار، تحت پوشش سازمان هستند و 2112 نفر از آن‌ها مستمری می‌گیرند. پارسال نیز 225 نفر از آن‌ها از چرخه حمایتی خارج شدند. همچنین، در حال حاضر 164 مهد‌کودک در سطح استان وجود دارد و معاونت پیشگیری نیز باید همه جمعیت استان را تحت پوشش قرار دهد.
وی تصریح کرد: سال گذشته، 40 هزار نفر تحت پوشش غربال‌گری تنبلی چشم و 15 هزار و 200 نفر نیز تحت پوشش غربال‌گری شنوایی قرار گرفتند. همچنین، از 1850 واحد مسکن مهر، 1500 واحد تحویل داده شد.
محمدی‌قیداری خاطرنشان کرد: خشونت در خانواده علل اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و توزیع نابرابر ثروت و قدرت دارد و منتج به کاهش کارایی در محیط کار، ناتوانی در برقراری روابط اجتماعی، کاهش یادگیری در محیط مدرسه، افسردگی، اعتیاد، فقدان اعتماد به نفس و عواقب جسمانی و روانی دارد
منبع: ایسنا