یادداشت میهمان;
شکی نیست که اصغر فرهادی نخستین کارگردان ایرانی است که در طول تاریخ سینمای جهان موفق به کسب جایزه اسکار شده است اما آیا جوایز اسکار وی برای جامعه ایرانی افتخار محسوب می شود یا خیر ؟
روز گذشته اصغر فرهادی برای دومین بار موفق به کسب جایزه اسکار شد زیرا وی پیش از این با فیلم «جدایی نادر از سیمین» توانسته بود، اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی را به دست بیاورد اما بار دیگر نیز در هشتاد و نهمین مراسم اسکار توانست با فیلم «فروشنده» این جایزه را از آن خود کند.
گرچه شخص اصغر فرهادی بدلیل اعتراض به سیاست های مهاجرتی نژاد پرستانه ترامپ در مراسم حضور نداشت اما دو نماینده وی جایزه اسکار را دریافت کردند.
شکی نیست که اصغر فرهادی نخستین کارگردان ایرانی است که در طول تاریخ سینمای جهان موفق به کسب جایزه اسکار شده است اما آیا جوایز اسکار وی برای برای جامعه ایرانی افتخار محسوب می شود یا خیر ؟
برای قضاوت در مورد این مساله باید به محتواهای فیلم های اسکاری اصغر فرهادی نگاهی داشت زیرا مخاطب جهانی از دریچه آنها به ایران و ایرانی می نگرد و طبعا این فیلم ها بدلیل برند اسکار بر روی تصورات عوام تاثیر زیادی می گذارد.
اگر منصفانه به فیلم های اصغر فرهادی نگاه کنیم هیچگاه در آنها نشانه ای مثبت از ایران و ایرانی نخواهیم یافت زیرا همیشه افراد درگیر در ماجراهای فرهادی به شدت درگیر مسائل اخلاقی هستند که فروشنده حال اوج آن است.
در "جدایی نادر از سیمین" قهرمان زن فیلم در پی تلاش برای فرار از ایران است و در "فروشنده" قهرمان زن فیلم قربانی تجاوز وحشیانه است!
در فیلم های اصغر فرهادی مرد باید "بی غیرت" باشد البته با آن معنای سنتی آن که نشان از تلاش مرد برای حفظ حریم خانواده دارد!
بطور مثال در فروشنده قهرمان زن فیلم از شوهر خود می خواهد که با فرد متجاوز به خود کاری نداشته باشد و وی را مجازت نکند!!!
اما آنچه در مورد اصغر فرهادی و حرفه او خطرناک تر جلوه می کند مساله الگو شدن او برای برخی فیلم سازان جوان و جوای نام است که با مشاهده موفقیت های ظاهری اصغر فرهادی کارهای وی را تقلید می نمایند و به عبارت بهتر می کوشند برای کسب موفقیت های بیشتر حتی مرز های سیاه نمایی را بیشتر از آنچه فرهادی پیش برده به جلو رانند!
متاسفانه برخی جوانان فیلم ساز ما توجه نمی کنند که حامی مالی "فروشنده" یک بنیاد قطری وابسته به خاندان سلطنتی این کشور است و بدون شک قطر به عنوان کشور همسو با عربستان سعودی (دشمن درجه یک ایران در منطقه) برای ارتقاء سینمای کشور ما و خوش نام شدن ایران در منظر افکار عمومی جهان این هزینه ها را برای ساخت داستان سیاه "فروشنده" متحمل نشده است!
البته بر خلاف اسکار اول فرهادی ، دومین اسکار وی موجب سروصدای زیادی در فضای اجتماعی و فرهنگی کشور نشد زیرا بر خلاف گذشته ماهیت اسکار و جوایز آن برای بخش بیشتری از مردم کشور مشخص شده است لذا از فرهادی انتظار می رود که به عنوان یک فیلم ساز صاحب نام بیش از این اقدام به ترسیم تصویری سیاه از جامعه ایرانی نکند و تلاش خود را صرف معرفی جلوه های حقیقی و زیبای فرهنگ ایرانی کند گرچه اسکار به اینگونه فیلم ها علاقه ای ندارد!
یادداشت از: رضا مرتضوی - فعال فرهنگی