تابناک زنجان گزارش می دهد;
در ابهر آئین ویژه شب چله از دیر باز پابرجا بوده است و یکی از مهم ترین شب هایی است که خانواده ها و فامیل در کنار هم جمع می شوند.
آداب شب چله در طول زمان تغییری نکرده است در این شب همه دور هم جمع شده هیزم افروخته و بخاری روشن می کنند و باقی مانده میوه هایی را که انبار کرده اند را میخورند.
یلدا به معنی زایش ، زاد روز و تولد است.
در ایران باستان ، در این روز همه مردم غنی و فقیر ، شاه و گدا باهم برابرند و همه به یک شکل لباس می پوشیدند و در این روز جنگ و خونریزی را ممنوع اعلام کرده بودند و حتی قربانی گوسفند در این روز را درست نمی دانستند.
از جمله کارهایی دیگری که در این شب انجام می دادند مثل مال گویی که نوعی شعر خوانی است در قدیم اجرا میشده است به این ترتیب که خانواده ها گرد هم آمده و پیرترها برای همه قصه تعریف میکردند.آئین ش شب یلدا همراه با خوردن آجیل مخصوص ، هندونه ، انار و شیرینی و میوه های گوناگون است که همه جنبه نمادین دارند و نشانه برکت و تندرستی و فراوانی و شادکامی اند.
این میوه ها که اغلب جز میوه های پر دانه هستند به نوعی انسان ها با توسل به برکت خیزی و پر دانه بودن آنها خودشان را نیز مانند آنها برکت آور می کنند و نیروی باروری را در خویش افزایش می دهند در این شب، هندوانه و انار با سرخی رنگشان نمایندگانی از خورشید در شب به شمار می روند.
چله گجسی در ابهر
در ابهر آئین ویژه شب چله از دیر باز پابرجا بوده است و یکی از مهم ترین شب هایی است که خانواده ها و فامیل در کنار هم جمع می شوند.
این شب که یکی از کهن ترین جشن های ایران باستان است در اصطلاح به آن شب چله می گویند در واقع چله بزرگ از اول دی ماه شروع میشود و تا 10 بهمن ادامه دارد و چله دوم یا کوچک از 10 بهمن تا 20 اسفند را شامل میشود و سرما کم کم کاسته میشود.این سنت دیرینه در قالب شب نشینی با نام شب چله یا شب یلدا به وقت خود باقی مانده است.
در زنجان و ابهر خوراکی های خاصی ویژه شب چله وجود دارد که در قالب سفره ای از تنقلات و میوه و غذاهای خاص در خانه بزرگ فامیل پهن شده و اکثر فامیل در خانه او جمع می شوند.
در این شب با غذاهایی خوشمزه ای مثل اش ترش ، اوماج اشی و رشته پلو و... از میهمانان خود پذیرایی می کنند و پس از خوردن غذا و میوه ، همزمان با صرف تنقلات شروع به بازی گل یا پوچ و گرفتن فال می کنند.
در این رابطه زهرا حسن خانی در خصوص مراسم شب چله چنین می گوید: مراسم شب چله یا چله گجسی در ابهر دارای شور و شعف ویژه ای هست در این شب به گفتن داستان ها یا افسانه هایی مثل شیرین و فرهاد ، اصلی و کرم و....می پردازند و بیشتر مخاطبان این داستانها دختران و پسران دم بخت هستند که علاقه خاصی به شنیدن داستان های عاشقانه دارند!!!
وی افزود: پس از داستان سرایی (ناقل گویی) به پیش گویی آینده با گردو می پرداختیم به این ترتیب که گردوی پر نشان از سالی خوش شانسی و گردوی پوچ نشان از بد شانسی آن فرد به شمار می امد.
همچنین در ادامه پریسا ایمانی بانوی ابهری بیان کردند که :چله گجسی در بین مردم ابهر جایگاه جایگاه خاص خود را دارد و افراد فامیل با جمع شدن در منزل بزرگترها شب به یاد ماندنی را به خاطرات خود می افزودند.
وی اشاره کرد که مردم از چند روز قبل بساط این شب خاطره ساز را آماده می کنند.
حسین خانی در پایان گفت: در این شب از تمامی تنقلات و خوراکی های شب چله از طرف داماد برای خانواده عروس را یکی از رسومات زیبایی دانست که هم اکنون نیز در این شب پایدار مانده است و همچنین بردن یک هدیه برای عروس خانم هم نشانه ای از محبت خانواده داماد برای عروس خانم محسوب می شود.
گزارش : فریبا رضایی